- φασκομηλιά
- Λέγεται και αλιφασκιά (σάλβια η φαρμακευτική). Αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό της οικογένειας των λαμπιατών ή χειλανθών (δικοτυλήδονα). Ιθαγενές των ημιορεινών παραμεσόγειων περιοχών, στην Ελλάδα συναντάται κυρίως σε ξερές πετρώδεις τοποθεσίες. Έχει μορφή θαμνώδη-φρυγανώδη και μπορεί να φτάσει το 1 μ. ύψος. Ο βλαστός, τετραγωνικός, τουλάχιστον όταν είναι νεαρός, στρεβλός και πολύκλαδος, φέρει φύλλα έμμισχα, ωοειδή-προμήκη, λεπτοφυώς οδοντωτά ή πριονωτά, γκριζοπράσινα, κοκκώδη και ελαφρώς ανάγλυφα στην επάνω επιφάνεια. Τα άνθη είναι χειλανθή, αρκετά μεγάλα, από ιώδη έως ρόδινα και διατεταγμένα κατά σπονδύλους. Η φ. είναι γνωστή για το ευχάριστο και διαπεραστικό άρωμά της, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως άρτυμα. Τα φύλλα και τα άνθη χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική ως αντιγαλακταγωγά, αντιδυσπεπτικά και αντιυδρωπικά. Στη λαϊκή φαρμακευτική και βοτανολογία είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Στην Ελλάδα το αφέψημα των τρυφερών βλαστών και των φύλλων χρησιμοποιείται ευρύτατα ως ευχάριστο ρόφημα (φασκόμηλο), και είναι γνωστό στο εξωτερικό ως «ελληνικό τσάι». Με απόσταξη εξάγεται από τη φ. ένα αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στη σαπωνοποιία.
Εκτός από τη φ., πολυάριθμα είναι τα είδη του γένους σάλβια, άγρια ή καλλιεργούμενα για καλλωπιστικούς ή φαρμακευτικούς σκοπούς. Το πιο ενδιαφέρον είδος από καλλωπιστική άποψη είναι η σάλβια η λαμπρή.
φ. άγρια. Με το χαρακτηρισμό αυτό αναφέρονται δύο φυτά της οικογένειας των κιστιδών, γνωστά και με την επιστημονική ονομασία κίστος ο μικρανθής και κίστος ο σφακομηλόφυλος. Το πρώτο είναι θάμνος, που ξεπερνά σε ύψος το μέτρο. Έχει φύλλα παχιά με τρεις άσπρες, στην κάτω επιφάνεια, νευρώσεις. Τα άνθη του εμφανίζονται 2 έως 6 μαζί, σε συμπαγή επάκρια, σκιαδιόμορφα κύματα και ο καρπός του είναι κάψα πεντάχωρη. Φυτρώνει σε χαμηλούς θαμνότοπους της Αττικής, της Αίγινας, του Πόρου και της Κρήτης. Το δεύτερο είναι φρύγανο, ύψους 30-80 εκ. Έχει χρώμα πράσινο με άφθονες αστεροειδείς τρίχες και φύλλα ωοειδή και χνουδωτά. Τα άνθη του έχουν 5 σέπαλα και ο καρπός του είναι κάψα πενταγωνική. Φυτρώνει σε όλη την Ελλάδα, σε ασβεστούχα εδάφη, καθώς και στις παραμεσόγειες χώρες της Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής.
Φασκομηλιά ή αλιφασκιά (σάλβια η φαρμακευτική).
* * *η / φασκομηλία, ΝΜ, και σφακομηλιά Νκοινή σήμερα ονομασία τού είδους, σύμφωνα με τη σύγχρονη επιστημονική ταξινόμηση, Salvia officinalis τού γένους αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Σάλβια και κατ' επέκταση τών 23 ειδών τού γένους τα οποία απαντούν στην Ελλάδα, ο ελελίφασκος κατά τον Διοσκορίδη.[ΕΤΥΜΟΛ. < φάσκον / σφάκος (βλ. λ. φάσκο) + μηλέα / μηλιά].
Dictionary of Greek. 2013.